De Statenvertaling (of Statenbijbel) is de eerste officiële Nederlandstalige Bijbelvertaling, die rechtstreeks uit het oorspronkelijke Hebreeuws, Aramees en Grieks werd vertaald. De opdracht voor de vertaling werd in 1618 gegeven op de Synode van Dordrecht; de Staten-Generaal werd gevraagd de vertaling te betalen. De synode achtte het nodig dat er een goede, eigen (hervormde) vertaling kwam, naar het voorbeeld van de Engelse Authorized Version (King James Version, 1611), die zo dicht mogelijk bij de brontalen lag. Voor het Oude Testament zijn dit Hebreeuws en Aramees, voor het Nieuwe Testament en de apocriefen van het Oude Testament is dit Grieks.
De Staten-Generaal gingen pas in 1626 akkoord met het verzoek van de synode, waarop de vertalers aan de slag konden. Het vertaalwerk gebeurde in Leiden. In 1635 was de Statenvertaling gereed en in 1637 werd ze door de Staten geautoriseerd. De stad Leiden betaalde 2500 gulden voor het recht om de Bijbel in Leiden te laten drukken. Tussen 1637 en 1657 werd een half miljoen exemplaren gedrukt.
In 1657 is er een officiële herdruk verschenen en die vormt de grondslag voor alle edities van de Statenvertaling nu. In de loop van de eeuwen zijn er diverse aanpassingen gedaan vanwege gewijzigde spellingregels en woorden die in onbruik raakten. De "Jongbloed"-editie is de editie die teruggaat op een modernisering van de spelling in 1888 volgens de regels van De Vries en Te Winkel. In het begin van de jaren 90 zijn nogmaals vele fouten en slordigheden uit de editie Jongbloed gecorrigeerd. Ook nu nog blijft de Statenvertaling gezaghebbend in een aantal protestantse kerken.
