Celem niniejszej edycji źródłowej, obejmującej depesze Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie z 1942 roku, jest ukazanie zaangażowania i rozmaitej pomocy niesionej przez tę placówkę w czasie II wojny światowej. Na jej czele od 31 maja 1940 do lipca 1945 roku stał Aleksander Ładoś. Na podstawie ponad 950 depesz zebranych w tomie można zapoznać się z wieloma wątkami działalności polskiej placówki, między innymi z charakterem i rytmem pracy polskiej dyplomacji w Szwajcarii, a także z kwestiami ekonomicznymi, logistycznymi czy humanitarnymi polegającymi na niesieniu różnorodnej pomocy ludności, w tym europejskim Żydom. Prezentowany materiał ukazuje również rolę polskiego rządu na uchodźstwie i jego agend, często do dziś nieznane działania polskiego wywiadu wojskowego i cywilnego oraz wielu organizacji humanitarnych żydowskich i nieżydowskich czy indywidualnych osób.
Tom ten jest drugim z czterech, w których zostaną zgromadzone wszystkie tego typu materiały z lat 1940–1945. Dzięki ich publikacji i opatrzeniu komentarzem naukowym te niezwykle ważne źródła staną się łatwo dostępne dla wszystkich badaczy oraz pasjonatów dziejów polskiej dyplomacji okresu II wojny światowej.
Pomysł wydania tych dokumentów uważam za potrzebny. Są one w ogromnej większości nieznane i niepublikowane [...]. Wnosi on nowy materiał źródłowy do badań nad polską dyplomacją okresu wojny, uszczegóławia wiele wydarzeń i faktów, stanowi znakomite uzupełnienie do wielu
publikowanych już dokumentów i opracowań.
dr hab. Małgorzata Gmurczyk-Wrońska, prof. IH PAN
